Uitmijnen geen alternatief voor afplaggen in deelgebieden NNN
Is uitmijnen een betere optie voor het verschralen van voormalige landbouwgronden dan afplaggen? Om deze vraag te beantwoorden, schakelden provincie en gemeente het Louis Bolk Instituut in. Het instituut voerde een wetenschappelijk experiment (uitmijnproef) uit en nam daarin ook de al lopende verschralingsproeven mee in onder andere de Wellepoort.
De conclusie van het onderzoek is duidelijk: om op de aangewezen plekken binnen twaalf jaar nat schraalland te verwezenlijken, is afplaggen de enige realistische optie. Plaggen of afplaggen is het uitsteken van de bovenste (bemeste) grondlaag plus begroeiing, om zo de juiste omstandigheden – zo min mogelijk fosfaat in de wortelzone – te creëren. Uitmijnen blijkt daarvoor geen haalbaar alternatief. Uitmijnen is een aangepaste vorm van klassiek verschralen waarbij naast maaien en afvoeren ook gericht wordt bemest met stikstof, om zo de groei aan te jagen, vaker te kunnen maaien en zo extra fosfaat aan de bodem te onttrekken.
Uit het onderzoek blijkt dat bij uitmijnen het fosfaatpeil in twaalf jaar aanzienlijk daalt, maar of het juiste (lage) niveau voor nat schraalland op deze manier bereikt kan worden is onzeker. En na de uitmijnperiode moet de vegetatie worden omgezet en ontwikkeld worden naar nat schraalland, wat ook meerdere jaren in beslag neemt. Daardoor is de gewenste doelvegetatie binnen die beoogde periode van twaalf jaar niet te realiseren. Daarnaast lost uitmijnen niets op als de veenbodem bovenin ‘veraard’ is (komt veel voor) waardoor die minder vocht kan vasthouden, een beperkte draagkracht heeft en gemakkelijk verzuurt. Bij plaggen wordt die laag, indien aanwezig, verwijderd. De -vrij bijzondere- nat schraalland en vochtig hooilandvegetaties hebben een relatief hoge grondwaterspiegel nodig, dat met afplaggen mede wordt bereikt. Dat afplaggen wel effectief is binnen de gestelde tijd, is inmiddels ruimschoots bewezen in projecten binnen en buiten de Krimpenerwaard.
Op grond van het onderzoeksrapport heeft de stuurgroep besloten dat er niets verandert aan het inrichtingsontwerp voor de deelgebieden van het Natuurnetwerk Nederland in de Krimpenerwaard. Om nat schraalland en vochtig hooiland te realiseren, zullen percelen worden afgeplagd en niet uitgemijnd. Uit het onderzoek blijkt dat uitmijnen en intensief verschralen juist wel goede opties kunnen zijn voor de realisatie van kruiden- en faunarijk grasland. Dit graslandtype floreert namelijk bij een hoger fosfaatgehalte in de bodem dan nat schraalland. Dit advies wordt meegenomen bij de ontwikkeling van die gebieden.
Proefresultaten 2020-2021
Uitmijnen of afplaggen voor nat schraalland in de Krimpenerwaard: proefresultaten 2020-2021
Meer informatie over het instituut
Het Louis Bolk Instituut is het kennisinstituut voor duurzame landbouw, voeding en gezondheid.